Μετά τη συνάντησή τους στο Ελσίνκι, οι υπουργοί Οικονομικών Γερμανίας, Ολλανδίας και Φινλανδίας, δήλωσαν με ανακοίνωσή τους ότι το σχέδιο να απομακρυνθεί το βάρος των τραπεζών που αντιμετωπίζουν προβλήματα από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των καταπονημένων χωρών της ευρωζώνης δεν εντάσσεται σε αλλά ζητήματα που κληροδοτούνται (από προηγούμενα πακέτα). Πρόκειται για μία προφανή αναφορά στις τράπεζες που στηρίχθηκαν και αναδιαρθρώθηκαν με το πακέτο των 64 δισ. ευρώ της Ιρλανδίας.
Οι αξιωματούχοι, θέτουν νέες αρχές για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οι οποίες όμως, δεν αποσαφηνίζεται με ποιο τρόπο θα εφαρμοστούν στις τρέχουσες περιπτώσεις. Η ανακοίνωση θέτει επίσης εν αμφιβόλω εάν το σχήμα θα εφαρμοστεί και για τις τράπεζες της Ισπανίας, οι οποίες έχει προγραμματιστεί να στηριχθούν με κεφάλαια της ευρωζώνης εντός του Νοεμβρίου.
«Το ακανθώδες ερώτημα είναι πως θα διανεμηθούν οι υπάρχουσες ζημίες προτού κινηθούμε προς ένα σύστημα που θα συνεπάγεται ακόμη μεγαλύτερη κατανομή του βάρους», δήλωσε ο Mujatba Rahman της Eurasia Group.
Η Μαδρίτη θα ανακοινώσει την Τρίτη τις ανάγκες χρηματοδότησης για τον τραπεζικό της κλάδο. Με την ανακοίνωση αυτή ξεκινά μία δίμηνη περίοδος διαπραγματεύσεων ως προς το ύψος των κεφαλαίων που θα χρησιμοποιήσει τελικά η Μαδρίτη για την στήριξη των τραπεζών της, από τα 100 δισ. ευρώ που έχει δεσμεύσει για αυτό τον σκοπό η ευρωζώνη.
Όταν επετεύχθη αυτή η συμφωνία, κατά την κρίσιμη σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, διατυμπανίστηκε ως «σημείο καμπής» στην αντιμετώπιση της κρίσης καθώς θα έκοβε τους δεσμούς ανάμεσα στις ευπαθείς τράπεζες, τις φτωχές από ρευστότητα κυβερνήσεις και την αδύναμη οικονομική ανάπτυξη.
Στην περίπτωση της Ισπανίας και της Ιρλανδίας, οι κυβερνήσεις δεν είχαν πρόβλημα δημοσιονομικής σπατάλης. Κλήθηκαν όμως, να διοχετεύσουν αρκετά δισεκατομμύρια για να στηρίξουν τις τράπεζες, ώστε να επιβιώσουν με χρηματοδότηση από προγράμματα στήριξης της ευρωζώνης και με επώδυνα μέτρα λιτότητας που έχουν επιδεινώσει την ύφεση.
Βάσει της συμφωνίας του Ιουνίου, αυτά τα πακέτα στήριξης δεν θα αποτελούν πλέον ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων, αλλά του μηχανισμού στήριξης της ευρωζώνης, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας στον οποίο δόθηκε η δυνατότητα να χρηματοδοτεί απευθείας τράπεζες.
Στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας, δόθηκε στην Ιρλανδία η υπόσχεση ότι θα αποκτήσει τα ίδια προνόμια από την στιγμή που θα ξεκινήσει η προσπάθεια της Ισπανίας για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών διοχετεύοντας κεφάλαια μέσω της κυβέρνησης της Μαδρίτης. Αρκετά αργότερα θα μπορεί ο ΕSM να χρηματοδοτεί απευθείας τις τράπεζες.
Αυτό έγινε επειδή η Γερμανία επέμενε ότι η ευρωζώνη πρέπει πρώτα να δημιουργήσει ένα ενιαίο εποπτικό όργανο για τις τράπεζες. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ήλπιζαν ότι επ’ αυτού θα είχαν καταλήξει σε συμφωνία μέχρι τα τέλη του έτους.
Η Γερμανία όμως, χρονοτριβεί ως προς την ίδρυση ενός ενιαίου εποπτικού οργάνου για τις τράπεζες. Η ανακοίνωση της Τρίτης αναφέρει ότι οι ανακεφαλαιοποιήσεις αυτές δεν μπορούν να υλοποιηθούν μέχρις ότου υπάρξει το ενιαίο εποπτικό όργανο των τραπεζών και «έχει καθοριστεί η αποτελεσματικότητά του». Όρος πολύ πιο απαιτητικός από εκείνους που είχαν συμφωνηθεί τον Ιούνιο. Είναι μία ένδειξη ότι οι τρεις χώρες ενδέχεται να προσπαθούν αναβολή του σχήματος ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών επ’ αόριστον.
«Ο ESMμπορεί να αναλάβει άμεση ευθύνη για τα προβλήματα που προκύπτουν υπό το νέο εποπτικό όργανο, αλλά ζητήματα που κληροδοτούνται (από προηγούμενα πακέτα) θα πρέπει να αποτελούν ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων» αναφέρει η ανακοίνωση που εξέδωσαν οι τρεις υπουργοί Οικονομικών: o Wolfgang Schaeuble της Γερμανίας, η Jutta Urpilainen της Φινλανδίας και ο Jan Kees de Jager της Ολλανδίας.
Πηγές προσκείμενες στις εσωτερικές συζητήσεις των τριών αξιωματούχων αναφέρουν ότι η ανακοίνωση είναι μέρος ενός ευρύτερου γερμανικά καθοδηγούμενου σχεδίου για επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας του Ιουνίου, όπου το ζητούμενο είναι να υπάρξουν «κρατικές εγγυήσεις» για τις ανακεφαλαιοποιήσεις που θα γίνονται μέσω του ESM – πρακτικά το βάρος θα παραμένει στους ώμους των εθνικών κυβερνήσεων.
Εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Ιρλανδίας δήλωσε πως η κοινή ανακοίνωση αφορά μόνο «ιδέες που θα συζητηθούν», δεδομένου ότι αντιπροσωπεύουν μία πολύ μικρή, αν και ισχυρή, ομάδα στο πλαίσιο των 17 χωρών του Eurogroup.
By Peter Spiegel από FT